فرهنگ­نویسی یا فرهنگ­نگاری یکی از حوزه های علم زبان شناسی است که به بررسی نحوه­ نگارش فرهنگ­ها و واژه پردازی می ­پردازد. فرهنگ واژگان، فرهنگ لغت یا لغت­نامه کتابی است که در آن معانی واژه­ های یک زبان معیّن با توضیحات مربوط به ریشه­ شان، تلفّظ­شان، یا اطّلاعات دیگر مربوط به آن­ها به ترتیب حروف الفبای همان زبان گردآوری می­ شود.در این­جا این سول مطرح می­ شود که آیا فرهنگ واژگان همان دانشنامه است؟ پاسخ در نگاه اول اندکی دشوار به نظر می­رسد اما باید گفت فرهنگ واژگان با دانشنامه (دایرة المعارف) تفاوت دارد. در یک واژه نامه معمولاً، به معنای واژه ­ها اکتفا می­ شود و اطلاعات دیگری نظیر تاریخچه داده نمی­ شود. به علاوه در واژه نامه­ها فقط به واژه­ های عمومی یک زبان اشاره می­ شود و اسامی خاص (مانند نام مکان ها و اشخاص) کمتر نوشته می­ شود. با این حال مرز دقیقی بین واژه­نامه و دانشنامه نمی­ توان تعیین کرد و برخی کتاب­ها مانند لغت نامه­ی دهخدا به نوعی در هر دو طبقه جای می­گیرد.

پیشینه امر فرهنگ­نویسی در زبان عربی به سیزده قرن پیش می­رسد. پس از تألیف نخستین فرهنگ[1]در قرن دوم هجری، فرهنگ نویسی عربی با اهتمام و جدّیت بسیاری دنبال شد به طوری که در سدهی چهارم هجری هشت فرهنگ عربی[2] تألیف شده است و از این نظر آن قرن را عصر طلایی فرهنگ نگاری نامیده اند. پس از آن، تألیف فرهنگ­های جدید در قرون دیگر تداوم داشت تا این که در نخستین سال­های سده­ی پنجم هجری تألیف فرهنگ  دوزبانه­ی عربی– فارسی آغاز شد. از آن زمان تا پیش از فرهنگ­های جدید در زمان ما حدود صد و پنجاه کتاب به شکل­ها و هدف­های گوناگون پدید آمد.[3]

در میان این فرهنگ ها فرهنگ های مصور نیز پدید آمدند که برخی از آن ها به ترتیب الفبایی و برخی دیگر به ترتیب موضوعی نگاشته شده اند.

خرید اینترنتی فایل متن کامل :

 

 

 

طرح موضوع:

یکی از فرهنگ لغت­های مصور عربی، کتاب “المورد المرئی” اثر روحی بعلبکی- فرهنگ نویس برجسته­ی لبنانی- است. این کتاب به چهار زبان عربی، انگلیسی، فرانسوی و اسپانیولی بوده که در بیست و هشت بخش و در موضوعات گوناگون تألیف شده است. این بخش­ها عبارتند از :

علم ستاره شناسی، علم جغرافیا، زیست­شناسی گیاهی، زیست­شناسی جانوری، آناتومی انسان، زراعت، مهندسی معماری، منزل، لوازم خانه، باغبانی، ابزار آلات، لباس، زیورآلات، وسایل شخصی، ارتباطات، حمل ونقل، تجهیزات اداری و دفتری، موسیقی، سرگرمی های خلّاقانه، ورزش، بازی های داخلی، وسایل سنجش و اندازه گیری، دستگاه ها و تجهیزات نوری، سلامتی و ایمنی، انرژی، ماشین آلات سنگین، اسلحه و نمادها.

پژوهشگر در این پژوهش به ترجمه و معادل­یابی واژگان عربی کتاب مذکور به زبان فارسی پرداخته است. از آنجایی که این فرهنگ لغت کاملاً تخصصی بوده و هدف از پژوهش حاضر نیز گزینش واژگان و اصطلاحات کاربردی نزد کارشناسان، متخصصان و صاحبان حرف بوده، به ترجمه­ی صرف اکتفا نکرده بلکه فراتر از آن، به معادل یابی دقیق واژگان پرداخته است. بعد از این کار پژوهشگر به بررسی و تحقیق واژگان و اصطلاحات عربی موجود در کتاب از لحاظ صحت و درستی  واژگان، دقت نویسنده در انتخاب واژگان تخصصی مربوط به هر بخش، کاربردی بودن آنها، اشتباهات تایپی و تطبیق واژگان با معادل لاتین­شان پرداخته است.