مواد معدنی قسمت عمده نهاده‌های صنعت و ساختمان را در بر می‌گیرند، به این دلیل می‌توان وجود مواد معدنی فراوان را زمینه‌ساز رشد و توسعه صنعتی و عمرانی دانست و تجدید ناپذیر بودن این منابع، استفاده بهینه از آن‌ ها را مورد توجه قرار می‌دهد. وجود ریسک بالا در استخراج و بازار فروش محصولات معدنی، مطالعات امکان‌سنجی اینگونه طرح‌ها را ضروری می کند، در این مطالعات جنبه‌های فنی و اقتصادی طرح مورد بررسی قرار می‌گیرند و بدلیل تاثیر قابل توجه مولفه‌های هزینه‌ای بر تغییرات شاخص‌های اقتصادی پروژه، باید در برآورد آن‌ ها دقت کافی داشت. هدف از انجام تحقیق پیش رو بررسی امکان‌سنجی مالی و اقتصادی استخراج شن و ماسه معدن شاه‎کوه با ظرفیت تولید 240 هزار تن در سال، به کمک نرم‌افزار کامفار می‌باشد. مدت زمان آماده‌سازی معدن یک سال با رقمی در حدود 8,630 میلیون ریال سرمایه‌گذاری اولیه، و طول دوره بهره‌برداری 12 سال در نظر گرفته شده است. بودجه لازم برای آغاز اجرای طرح،5,200 میلیون ریال به صورت آورده سهام‌دار و به میزان 3,500 میلیون ریال وام 5 ساله در نظر گرفته شده است. ارزش فعلی خالص طرح بالغ بر 3,463 میلیون ریال، نرخ بازدهی داخلی سرمایه‌گذاری 48.50% و نسبت فایده به هزینه 1.18 محاسبه شده‌اند. با توجه به شاخص‌های بدست آمده، فعالیت معدن شاه‌کوه دارای توجیه اقتصادی است و اجرای پروژه بیش از 13,608 میلیون ریال ارزش افزوده خالص ملی ایجاد می‌کند.
فصل اول- کلیات تحقیق
فصل اول-کلیات تحقیق
1-1- بیان مسئله
معادن ثروت و سرمایه ملی هر کشور می‌باشند، که ایران نیز به نوبه خود از این ثروت بهره‌مند می‌باشد. معادن بر اساس رویدادهای طبیعی به صورت تدریجی و به مرور زمان به وجود آمده‏اند که تشکیل دوباره آن در زود هنگام ناممکن بوده و  بدرستی باید آن‌ ها را در زمره منابع تجدید ناپذیر بدانیم؛ لذا لازم
است تا  برای بهره‌مندی و استخراج از آن‌ ها مطالعات دقیق و کارشناسانه‏ای انجام شود.
میزان تولید مواد معدنی کشور در دهه گذشته افزایش چشم‌گیری یافته است، از عواملی كه موجب این افزایش شده‌اند می‌توان به پیشرفت در زمینه‌ دانش و عملیات اكتشاف كه موجب مشخص شدن منشاء محیطی و چگونگی تشكیل ذخایر مختلف می‌شوند، اشاره کرد. در سال‌های اخیر بكارگیری روش‌های نوین ژئوفیزیكی و ژئوشیمیایی در كشف ذخایر جدید، بخصوص آن‌ هایی كه در اعماق زمین قرار دارند، كمك مؤثری نموده است. استفاده از ماشین‌آلات جدید در اكتشاف، استخراج و تغلیظ و تصفیه سبب شده كه هزینه‌های استخراج پایین بیاید و بسیاری از ذخایر عمیق دور از دسترس نیز قابل بهر‌ه‌برداری شوند که در نتیجه میزان تولید روزانه افزایش یابد.
در این حین همزمان با بالارفتن تولید، میزان مصرف موادمعدنی بدلیل افزایش جمعیت، گسترش صنایع جدید و … افزایش یافته است .طرح احداث واحد تولید مصالح ساختمانی با توجه به رابطه‌ای که با معدن و صنعت، امور عمرانی، مسکن و شهرسازی و راه‌سازی و صنایع وابسته به این گروه دارد از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ بطوریکه در دنیا، تولید مصالح ساختمانی در 5 دهه اخیر بیش از 12 برابر شده است.[1]
نتایج آمارگیری سال 1388 معادن کشور نشان می‌دهد که در سال 1387 تعداد 4116 معدن در حال بهره‌برداری در کشور وجود داشته است. از این تعداد، معادن شن و ماسه، سنگ تزیینی و سنگ لاشه به ترتیب با 1346، 725 و 513 معدن بیشترین تعداد را دارا بوده‌اند و این به آن معنا است که 32.7 درصد از معادن در حال بهره‌برداری کشور مربوط به استخراج شن و ماسه بوده است.
 ارزش کل تولیدات معادن در حال بهره برداری کشور در سال1387 بالغ بر 35568 میلیارد ریال بوده است که معادن استخراج شن و ماسه  با 2393 میلیارد ریال، 6.7 درصد را به خود اختصاص داده‌اند.
نتایج بدست آمده از آمارگیری نشان می‌دهد که مجموعاً 75458 نفر در سال 1387 در معادن در حال بهره‌برداری کشور به کار اشتغال داشته‌اند، در بین فعالیت‌های مختلف ، معادن شن و ماسه، زغال سنگ و سنگ تزئینی به ترتیب با 15737، 13136 و 12102 نفر بیشترین تعداد شاغلان را دارا بوده‌اند.
 ارزش افزوده حاصل از فعالیت معادن در حال بهر‌ه‌برداری کشور در سال1387 جمعاً بالغ بر 27754 میلیارد ریال بوده است، ارزش افزوده حاصل از استخراج شن و ماسه 1989 میلیارد ریال بوده که 7.2 درصد از کل را شامل شده است.
همچنین در سال 1387 مبلغ 3302 میلیارد ریال در معادن در حال بهره‌برداری کشور سرمایه‌گذاری انجام شده است. در بین فعالیت‌های مختلف معادن شن و ماسه با 829 میلیارد ریال(25.1 درصد) بیشترین سرمایه‌گذاری را داشته است. در جدول 1-1، ارزش تولیدات مواد معدنی معادن درحال بهره‌برداری نشان داده شده است.
جدول 1-1: ارزش تولیدات مواد معدنی در معادن درحال بهره‌برداری برحسب فعالیت (میلیون ریال)

خرید اینترنتی فایل متن کامل :

 

 

 

فعالیت	١٣٧٠	١٣٧٥	١٣٨٠	١٣٨٤	١٣٨٥	1386	1387
كل معادن	٤٢٤٨٧٠	١٩٤١٦٠٠	٥٦٧٥٧٨٧	١٦٧٧٠٢٥٤	٢٢٦٤٢٤٠٨	30647053	35567776
استخراج شن و ماسه	٧٨٦٩٣	٢٧٧١٤٨	٥٤٣٩٢٨	١١٨٥٣٣٩	١٥٤٨٢٠٤	2147538	۲۳۹۳۴۲۵

              مأخذ- سایت مركز آمار ایران
با توجه به مطالب اشاره شده در بالا، در نظر است امکان‌سنجی مالی- اقتصادی استخراج شن و ماسه از معدن شاه‌کوه واقع در استان گلستان در این پایان نامه مورد بررسی قرار گیرد. معدن شاه‌کوه واقع در 20 کیلومتری جاده آزادشهر- شاهرود در استان گلستان دارای ظرفیتی بیش از 120 میلیون تن سنگ کوهی[2] است که درصدد استخراج شن و ماسه از آن می‌باشند، که با در نظر گرفتن دسترسی به مواد اولیه و رشد ساخت و ساز در سطح استان موقعیت مناسبی را ایجاد نموده است.
شکل 1-1: موقعیت جغرافیایی معدن شاه‌کوه
همانطور که در شکل بالا مشاهده‌ می‌شود، محدوده معدن مذکور با حروف A، B، C و D نشان داده شده است. لازم به ذکر است واحد استخراج شن و ماسه در نزدیکی مختصات A در نقشه بالا قرار گرفته است. با توجه به محل قرارگیری این معدن، شهرهای اطراف معدن بازار مصرف اصلی را تشکیل می‌دهند، همچنین با توجه به اطلاعات گردآوری شده حداکثر برد اقتصادی انتقال محصول تا شعاع 120 کیلومتری معدن می‌باشد[3].
شن و ماسه، مواد بدون سیمان و مجزائی هستند که از متلاشی شدن سنگ‌های سطح زمین حاصل می‌شوند، با وجود اینکه این مواد در سطح زمین همیشه با هم یافت می‌شوند ولی در نوع و دانه‌بندی با هم تفاوت‌هایی دارند. بطورکلی طبق تعریف اداره استاندارد امریکا ASTM[4] :
ماسه: عبارت است از مواد زاویه‌داری که از سایش و خرد شدن سنگ‌ها حاصل شده و دانه‌های آن از الک شماره 8/3 اینچ و تقریباً تماماً از الک شماره 4 یا 76/4 میلیمتر عبور نماید و یا اینکه تماماً روی الک شماره 200 مش باقی بماند.
شن: عبارت است از موادی که از سایش و خرد شدن سنگ‌ها حاصل شده و غالباً روی الک شماره 4 یا 76/4 میلیمتر باقی بماند و تماماً از الک شماره 2/1  اینچ عبور نمایند.
– سنگ باید دارای مقاومت تنشی بالا و طول عمر کافی باشد.
– ذخیره باید حداقل برای 10 سال و ترجیحا 20 سال کافی باشد.
– بازار مناسب برای فروش محصول وجود داشته باشد.
– آثار زیست محیطی طرح باید در حد مجاز و مورد تایید منابع طبیعی باشد.
– مجوزهای لازم شامل طرح اکتشافی، طرح بهره‌برداری، شناسنامه معدن و طرح بازسازی معدن برای استخراج و کانه‌آرایی کسب شود.
بطورکلی در کارگاه‌های تولید شن و ماسه دو نوع شن و ماسه تولید می‌شود:

• شن و ماسه طبیعی که مستقیماً از سرند کردن و شستن و دانه‌بندی مخلوط شن و ماسه طبق نیاز مصرف‌کننده تهیه می‌شوند و دانه‌های طبیعی دارند.
• شن و ماسه شکسته که از خرد کردن قطعات بزرگ سنگ (Over Size) درون سنگ‌شکن بدست می‌آید.

از اهداف خردایش، كاهش ابعاد ، افزایش سطح خارجی و آماده‌سازی و تهیه مواد معدنی با ابعاد و اشكال مشخص می‌باشد.
مراحل معدنکاری شن و ماسه شامل اکتشاف، تجهیز و آماده‌سازی و استخراج می‌باشد که در جدول زیر موارد مربوط به هر یک از مراحل ارائه شده است: