سپاس خدایی که خورشید درخشان بلاغت را از مطلع روشن عبارات آشکار ساخت و شاخه ی فصاحت پر بار را با محسنات نیکو بهره مند ساخت . او را می ستایم که جادوی بیان را بر قلب ها مستولی ساخت و به واسطه ی ادبیات ، عقل را مسحور کرد .

آدمی و اموری که حول دغدغه و مشکلات وی می گردد همواره در طول تاریخ ذهن بشری را به سمت و سوهایی رهنمون می سازد که در پی راهی برای رهایی از آن متوسل به نیرویی ماوراء تصور انسان می گردد و آن نیرو چیزی جز قادر مطلق نمی باشد .

در این باب با واژه اومانیسم برخورد می کنیم که به معنای انسان گرایی یا انسان مداری است ؛ اما در باب معنای اصطلاحی آن ، چنان تنوعی وجود دارد که برخی از اندیشمندان گفته اند : واژه ی فلسفی اومانیسم ، همانند سایر اصطلاحات فلسفی که دوره های موازی ، تاریخی عقلی و کاربردی عمومی دارند ، از تنوع فراوانی تعاریف رنج می برد ، تعاریفی که وقتی آن ها را یک جا و در کنار هم لحاظ می کنیم ، به نظر می آید که هیچ فردی را نمی توان یافت که اومانیست نباشد . واژه ی اومانیسم ، ناظر به مجموعه ای از مفاهیم در باب طبیعت ، ویژگی های معرِّف ، نیروها ، تعلیم و تربیت و ارزش های افراد بشری است .

اما اومانیسم معنای عام و متداول نیز دارد که فراتر از یک جنبش ادبی – هنری بود ، بلکه عبارت است از ، یک شیوه ی فکری و حالت روحی که شخصیت انسان و شکوفایی کامل وی را بر همه چیز مقدم می شمارد ، و عمل موافق با این حالت و شیوه ی فکر . این معنا از اومانیسم ، یکی از مبانی و زیر ساخت های دنیای جدید به شمار می آید .

اومانیسم در عصر معاصر در میان شاعران گسترش یافت . در این عصر که دوره ی مهم و طلایی در ادبیات عرب محسوب می شود شاعران در باب مضامین اومانیسمی هنرنمایی کردند که از جمله آن ها می توان به صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه اشاره کرد . مضامینی که این دو شاعر بیشتر بدان پرداخته اند حزن و اندوه ، سختی ها و مصائب روزگار ، فقر اجتماعی ، تنهایی و غربت ، ظلم و ستم حکومت حاکم ، رهایی از پوچی و رسیدن به سعادت می باشد .

نوشتار حاضر مقایسه ای است میان صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه در خصوص مضامین اومانیسم که از پنج فصل تشکیل شده است . فصل اول در برگیرنده ی کلیّات تحقیق است ، و فصل دوم به بررسی اوضاع سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و ادبی عصرشان پرداخته شده است ، و فصل سوم زندگی نامه و احوال شعری دو شاعر بیان گردیده است ، و فصل چهارم به بررسی معنا و مفهوم اومانیسم و سیر تاریخی آن  پرداخته است ، و فصل پنجم به بررسی و مقایسه ی اشتراک و افتراق مضامین اومانیسم در اشعار هر دو شاعر مذکور پرداخته است ، و فصل ششم که فصل پایانی می باشد  به بررسی برجسته ترین صناعات ادبی در اشعار اومانیسمی عبدالصبور و تیموریه اختصاص یاقته ایت تا بدین وسیله میزان مهارت شاعران را در این زمینه به نمایش بگذارد . این فصل نیز از دو بخش تشکیل شده است ، در بخش اول تشبیه و در بخش دوم استعاره در اشعار آن دو مورد بررسی قرار گرفته است .

   

• بیان مسأله

 

1-2 0 سوالات تحقیق

• آیا عائشه تیموریه و صلاح عبدالصبور در مسأله ی غم تنهایی و غربت انسان و اندوه با هم اتفاق نظر دارند ؟

• خرید اینترنتی فایل متن کامل :

   

   

•  

• صلاح عبدالصبور راه رهایی انسان از مشکلات و غم و اندوهش را در چه می داند ؟
• عائشه منبع رهایی بخش بشر را از مشکلات زندگی و غم و اندوه انسان را در چه می داند ؟
• صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه برای درک بهتر مفاهیم اومانیسمی در اشعارشان از کدام صنایع ادبی استفاده کرده اند ؟

 

 

• 0 فرضیه های تحقیق

 

• صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه در اشعارشان مشکلات جوامع انسانی از قبیل فقر ، غم و اندوه ، نا امیدی و … را به تصویر می کشند .
• هر دو شاعر در بیان احساسات انسان دوستانه ی خود از قبیل غم تنهایی و غربت انسان ، نا امیدی ، شکایت از روزگار ، با هم اشتراک دارند .
• وجه افتراق عائشه تیموریه و صلاح عبدالصبور در این است که عائشه در اشعارش پناه بردن به خداوند را راه رهایی بخش بشریت می داند ، حال آن که عبدالصبور همدردی با هم نوع خود و امیدواربودن به زندگی را منبع رهایی بخش بشریت بر می شمرد .
• صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه برای درک بهتر مفاهیم اومانیستی در شعرشان از تشبیه و استعاره استفاده کرده اند .

 

1-4 0 اهداف تحقیق

• آشنایی با زندگی و شخصیت صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه .
• شناخت اوضاع سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و ادبی عصر هر دو شاعر .
• بررسی مضامین اومانیسم در اشعار صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه .
• بررسی وجوه اشتراک و افتراق اومانیسم دراشعار هر دو شاعر .

 

 

1-5 0 پیشینه تحقیق

با توجه به مطالعات مقدماتی از طریق سایت های اینترنتی و کسب اطلاعات از دانشگاه های مختلف در سطح کشور و اساتید محترم به این نتیجه رسیدیم که تاکنون پژوهشی در مورد اشعار عائشه تیموریه و صلاحعبدالصبور در خصوص مسأله اومانیسم به عمل نیامده است و موضوع این پایان نامه در نوع خود ، کاری نو به حساب می آید؛ البته در مورد این دو شاعر در زمینه های دیگر مقالات و پژوهش های دیگری صورت گرفته که از جمله ی آن می توان به پایان نامه ی انسان معاصر در اشعار صلاح عبدالصبور که توسط خانم میترا بشیری در دانشگاه آزاد واحد کرمانشاه دفاع شده است  و پایان نامه بررسی مضامین شعری عائشه تیموریه که توسط خانم سمیه محمدی در دانشگاه آزاد واحد کرمانشاه دفاع شده اشاره نمود .