۵=۱=فرضیه های تحقیق:

 

۱- طرحواره های درمانی بر کاهش تعارضات زناشویی دانشجویان متاهل مؤثر است.

 

۲- طرحواره های درمانی بر افزایش سلامت روان دانشجویان متاهل مؤثر است.

 

۶-۱-متغیر های پژوهش

 

متغیر مستقل:

 

درپژوهش حاضر طرحواره درمانی به عنوان متغیر مستقل در نظر گر فته شده است.

 

متغیر وابسته:

 

درپژوهش حاضر تعارض زناشویی و سلامت روان به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است.

 

۷-۱-تعاریف واژه ها و اصطلاحات تحقیق

 

۱-۷-۱-تعاریف نظری

 

تعارض زناشویی

 

وینچ^[۱۷]( ۲۰۱۰) تعارض زناشویی را عدم انطباق بین وضعیتی که وجود دارد و وضعیتی که مورد انتظار زوجین است تعریف می‌کند.

 

تعارض زناشویی به گسست و چالش های رابطه زناشویی بین زوجین که بعد از گذشت مدتی از زندگی مشترک به دلیل وجود اختلافات رخ می کند( ساروخانی،۱۳۸۲).

 

تعارض زناشویی ناشی از ناهماهنگی زن و شوهر در نوع نیازها و روش ارضای آن، خودمحوری، اختلاف در خواسته­ ها، طرحواره­ های رفتاری و رفتار غیر مسئولانه نسبت به ارتباط زناشویی و ازدواج می توان تعریف نمود (فرحبخش، ۱۳۸۳).

 

سلامت روان:

 

سازمان بهداشت جهانی (۲۰۰۵)، سلامت روان را چنین تعریف ‌کرده‌است: سلامت روان یعنی احساس رضایت و بهبودی و تطبیق کافی اجتماعی با موازین مورد قبول هر جامعه، به عبارت دیگر منظور از سلامت روان یعنی توانایی کامل برای ایفای نقش‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی.

 

لیپوسکی^[۱۸] (۱۹۸۰) اظهار می‌دارد:سلامت روان عبارت است از داشتن سلامت ذهنی، رضایت خاطر، توانایی سازش با دیگران و عدم هر گونه بیماری جسمی که منشاء عصبی داشته باشد (گاجل و دیگران، به نقل از خویی‌نژاد، ۱۳۸۷).

 

طرحواره درمانی:

 

درمانی است ابتکاری و تلفیقی که توسط یانگ و همکارانش پایه گذاری شده است او در این درمان کوشیده است تا با به کارگیری مبانی و راهبردهای روش های درمان شناختی – رفتاری (CBT) و مؤلفه‌ هایی از سایر نظریه ها مثل دلبستگی، روابط شیء ای، ساختار گرایی و روان تحلیلگری و تلفیق یکپارچه و منسجم آن ها با یکدیگر یک مدل درمانی جدید را برای درمان اختلالات دیرپایی مثل اختلالات شخصیت و اختلالات مزمن محور یک ارائه دهد( حمیدپور،۱۳۸۶).

 

۲-۷-۱-تعریف عملیاتی

 

تعارض زناشویی

 

منظور نمره ای است که آزمودنی از آزمون تعارض زناشویی (ثنایی و همکاران،۱۳۷۹) به دست می آورد.

 

سلامت روان:

 

منظور از سلامت روان در این پژوهش نمرات آزمودنی‌است که در پرسشنامه سلامت (GHQ-28) گلدبرگ (گلدبرگ و میلر، ۱۹۷۹) کسب کرده‌ است.

 

طرحواره درمانی:

 

منظور اموزش هایی است که در طول هشت جلسه نیم ساعته در اختیار ازمودنی قرا می‌گیرد.

 

فصل دوم

 

ادبیات ‌و پیشینه پژوهش

 

۱-۲- مقدمه

 

در این فصل ابتدا به بررسی مبانی نظری سلامت روان و تعارض زناشویی پرداخته می شود سپس پیرامون مبانی نظری طرحواره درمانی صحبت به میان می‌آید و در پایان فصل به تحقیقات انجام شده پیرامون موضوع پرداخته می شود.

 

۲-۲-مبانی نظری

 

۱-۲-۲- تعارض زناشویی

 

در دهه حاضر مطالعات علمی پیرامون تعارض زناشویی توجه زیادی را به خود جلب ‌کرده‌است. در مقایسه با یافته های علمی دهه های گذشته در این دهه حجم زیادی ‌از مطالعات به جنبه‌های مختلف تعارض زناشویی اختصاص داشته است. درک کیفیت و ارزش ازدواج وسیله ای برای درک اثرات ان بر روی تمام فرایندهای داخلی و خارج خانواده است. دلایل معقول و منطقی مطالعه برروی جزییات تعارض زناشویی، درک محدودیت ان در عدم سلامت خانواده و اشخاص ،اهمیت ان برای جامعه در حالی که ازدواج های موفق شکل می‌گیرد، دست کشیدن از جرم و نیاز به گسترش مداخلات تجربی برای زوجین به منظور جلوگیری یا کم کردن فشارهای زناشویی و طلاق است (برادبری و دیگران^[۱۹]، ۲۰۰۷،به نقل از نظری، ۱۳۸۷).

 

رابطه زناشویی و زندگی مشترک مانند هر رابطه دیگری دارای جنبه‌های مثبت و منفی است.صمیمیت و مشارکت از جنبه‌های مثبت آن و ناسازگاری و عدم رضایت از جنبه‌های منفی آن به حساب می اید (فینچام۲۰۱۱^[۲۰]).

 

از نگاه ترمن^[۲۱](۲۰۰۷،به نقل از شیخی،۱۳۸۸) عدم ثبات و استواری عواطف در زندگی زناشویی موجب ناخرسندی و تعارض می‌گردد که تاثیرات سوء آن بر کودکان غیر قابل انکار خواهد بود . هنگامی که دو نفر به عنوان زن و شوهر با یکدیگر زندگی می‌کنند تعارض به وجود خواهد آمد. در تعامل‌های بسیار طبیعی زن و شوهر، مواقعی هست که اختلاف‌هایی به وجود می‌آید و یا نیازها برآورده نمی‌شوند، در نتیجه، هر دو شریک نسبت به هم احساس خشم، ناکامی و نارضایتی می‌کنند. ‌بنابرین‏ اگر تعارض به وجود می‌آید، زن و شوهر باید برای آن آماده شوند. این آمادگی باید نه تنها بر حسب توانایی برقراری ارتباط مؤثر باشد بلکه با توجه به انجام راهبرد حل مسئله به شیوه نظامدار که ساختار و نظمی برای جلسات حل تعارض فراهم می‌آورد، به وجود آید.

 

مهمترین عامل و شاخص تعیین کننده کیفیت ازدواج نوع رابطه بین زن و شوهر است و یکی از عوامل مهم در هر رابطه زناشویی رضایت خاطری است که زن و شوهر از ان احساس می‌کنند (همان منبع).

 

رابطه زناشویی رضایت بخش تاثیر زیادی بر سلامت روانی و رشد شخصی زوجین و فرزندان انان دارد. میزان رضایت خاطر از رابطه زناشویی روی ارسال و دریافت پیام تاثیر می‌گذارد. شوهری که از ازدواج خود ناراضی است به حوادث منفی زندگی توجه می‌کند و از پیام همسرش برداشت منفی می کند در حالی که شوهر راضی برداشت هایی مثبت دارد.

 

وقتی زوجین به طور پیوسته دچار مشکل می­ شوند ‌می‌توان آن­ها را در چند علّت ردیابی کرد. تعارض زمانی به وجود می ­آید که زوجین به دلیل همکاری و تصمیمات مشترکی که می ­گیرند درجات مختلفی از استقلال و همبستگی را نشان می­ دهند که این تفاوت­ ها را می ­توان روی یک پیوستار از تعارض خفیف تا تعارض کامل طبقه­ بندی کرد (لانگ^[۲۲]، ۲۰۰۸). از نظر گلاسر^[۲۳] (۲۰۰۰، به نقل از قربانی، ۱۳۸۴)تعارض زناشویی ناشی از ناهماهنگی زن و شوهر در نوع نیازها و روش ارضای آن، خودمحوری، اختلاف در خواسته­ ها، طرحواره­ های رفتاری و رفتار غیر مسئولانه نسبت به ارتباط زناشویی و ازدواج است (گلاسر،۲۰۰۰؛ فرحبخش، ۱۳۸۳). یکی دیگر از این عوامل مهم، مبهم و نارسا بودن ارتباطات به صورت غیر مستقیم است. در خانواده­ های آشفته اصولاً ارتباطات غیر کلامی به شکل کاملاً منفی احساس و ابراز می ­شود (موسوی ، ۱۳۸۹). همچنین از مهمترین مسائلی که زوجین با آن دست به گریبان هستند عدم آشنایی کافی از همدیگر است که بلافاصله بعد از زندگی مشترک بروز پیدا می­ کند (بریچلر^[۲۴]، ۲۰۱۱).

 

تعاریف متعدد برای واژه تعارض زناشویی ارائه شده است.درمانگران سیستمی تعارض زناشویی را تنازع بر سر تصاحب پایگاه‏ها و منابع قدرت و حذف امتیازات دیگری می‏ دانند (براتی، ۱۳۸۵)

 

از نظر وایل^[۲۵](۲۰۰۷)کنش و واکنش دو فرد که قادر نیستند منظور خود را تفهیم نمایند، تعارض یا تنازع نامیده می‏ شود.

 

کلینیکه^[۲۶] (۲۰۰۳، نقل از والی‏پور۱۳۸۹) معتقد است اختلاف در روابط نزدیک وقتی به وجود می ‏آید که نزدیکان کارهایی انجام دهند که ما دوست نداریم یا از انجام کارهایی امتناع ورزند که دوست داریم.