و کلیات تحقیق اعم از بیان مسأله، سؤالات تحقیق، پیشینه و ضرورت انجام تحقیق و روش انجام تحقیق می­باشد.

فصل دوم این فصل شامل تعاریف می­باشد که در آن زندگی­نامه­ی نجیب الکیلانی، رویکرد اسلامی کیلانی، آثار او، التزام در ادبیات کیلانی و نیز جایگاهش در ادبیات. همچنین مفهوم تناصّ از نظر لغوی و اصطلاحی، تاریخچه­ی آن در ادبیات غربی و عربی و نیز انواع بینامتنی مورد بررسی قرار گرفته است.

فصل سوم این فصل موضوع اصلی پایان نامه(تحلیل بینامتنی دینی در رمان«عمالقة الشمال» و«لیالی ترکستان» نجیب الکیلانی) را در برمی­گیرد و در این فصل بینامتنی دینی را در هر یک از دو رمان به صورت جداگانه مورد بررسی قرار داده­ایم در هر کدام نیز مباحث را به دو بخش اصلی بینامتنی مستقیم(سطحی) و بینامتنی غیر مستقیم(عمیق) تقسیم نموده­ایم. در بخش اول به بررسی بینامتنی رمان با قرآن و حدیث و داستان­های قرآن و حوادث اسلامی و احکام شرعی پرداخته­ایم.

در بخش دوم یعنی بینامتنی غیر مستقیم(عمیق) به موارد بینامتنی دینی پرداخته­ایم به صورت عمیق در رمان آمده­اند، و شامل بینامتنی مفاهیم دینی، نماد و نقاب می‌شود.

فصل چهارم شامل نتیجه ­گیری و یافته­ های پژوهش می­باشد.

1-2 بیان مسئله و سوالات تحقیق

نجیب ابراهیم الکیلانی(1997م) یکی از رمان نویسان و شاعران معاصر عرب است که تعداد زیادی رمان و مجموعه داستان­های کوتاه را با موضوعات مختلف اجتماعی و تاریخی از خود بر جای گذاشته است. او در رمان­هایش به مسایل و مشکلات جوامع اسلامی پرداخته وموهبت ادبی خود را در این راستا بکار گرفته است(القاعود،1996 131).

از میان آثار او رمان­های «عمالقة الشمال» و «لیالی ترکستان» جزو رمان­هایی هستند که در رابطه با اوضاع جوامع اسلامی در قرن بیستم نوشته شده ­اند. اولی داستان فردی نیجریایی در دهه­(1960م) است. آنزمان که نیجریه زیر یوغ استعمار می­نالید و همزمان با آن هم مبشران مسیحی سعی در تفرقه میان مردم آن کشور داشتند و قدرت­های جهانی هم در فکر تجزیه این کشور مسلمان نشین بودند. قهرمان داستان در فکر اتحاد وطن خود و نیز ابطال نیرنگ­های  دشمنان بوده است که در این راه حوادث و مشکلاتی برایش پیش می‌آید.

رمان­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­های نجیب الکیلانی آینه­ی تمام نمای افکار و دیدگاه ­های سیاسی و اجتماعی وی می­باشند. او همچون نویسنده­ای متعهد از تاریخ و فرهنگ اصیل اسلامی جهت پایه ریزی رمان­هایش الهام می­گیرد. در این میان با نگاهی به آثارش می­توان دریافت که وی پیام استقلال، آزادی و بازگشت به هویت اسلامی برای جوامع اسلامی را دارد. جوامع اسلامی که در روزگار وی مبتلا به انواع فسادهای فکری، سیاسی و اجتماعی و عقب ماندگی­ها بوده است.

اگر چه گاهی شرایط سخت سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه­ مصر و رواج تفکرات سکولاریستی و ملی گرایانه در میان زمامداران آن کشور به نویسنده اجازه نداده مستقیما دیدگاه ­هایش را مطرح کند اما آنچه که مسلم است این است که دین اسلام به مثابه­ی عنصر اول و اساسی شکل گیری شخصیت و افکار کیلانی بازتاب گسترده­ای در آثارش داشته و موضوعات و مضامین دینی بینامتنی قابل توجهی با کارهای هنری او دارد که شایان بررسی و تحلیل می­باشد.

بینامتنی(intertextuality) که یکی از گرایش­های نقد جدید به شمار می­رود تعاریف زیادی از آن ارائه شده است اما در کل به تعامل بین دو یا چند متن با همدیگر بر می­گردد. از نظر ژولیا کریستیوا؛ بینامتنی«ترکیبی کاشی کاری شده از اقتباس­ها می­باشد و هر متنی فراخوان و تبدیلی از متون دیگر است»(کریستیوا 44). به عبارت دیگر «بینامتنی  تفاعل بین متون گذشته و معاصر است؛ به طوری که متن داخل در روابط بینامتنی خلاصه­ای از متونی است که مرزهای بین آن متون را در می­نوردد و شکل

خرید اینترنتی فایل متن کامل :

 

 

 جدیدی به متن می‌بخشد»(همان 27).

اسلوب بینامتنی ممکن است بر این امر استوار باشد که متن جدید در بردارنده­ی متون، افکار و شخصیت­های پیش از خود باشد و شاعر، آن­ها را به گونه ­ای به کار گیرد که در خود ذوبشان کند و از این راه آفاق اسطوره­ای، دینی و تاریخی در مقابلش باز شود و متن جدید را سرشار از دلالت­ها و معانی نو سازد. آنچه در تناص مهم است ساختار ادبی جدیدی است که متن را به گونه ­ای نو ارائه دهد(رستم پور ملکی،1384 17).

گروهی از ناقدان بینامتنی را بر اساس اسلوب آن در متون به دو نوع آشکار و پنهان تقسیم کرده ­اند که نوع اول اقتباس و تضمین را شامل می‌شود و حالتی آگاهانه دارد اما نوع دوم که بینامتنی ناخودآگاه نیز گفته می‌شود در آن نویسنده به حضور متن یا متون دیگری که در نوشته­ی خود به کار می­برد ناآگاه است و این نوع بینامتنی در استراتژی خود بر ذوب و دگرگونی و تعامل متنی استوار است(نامور مطلق، 1386 88). البته بینامتنی را به انواع دیگری هم تقسیم کرده ­اند که از آنها می­توان بینامتنی مستقیم، غیر مستقیم، خارجی، مرحله­ ای و داخلی را نام برد(جمعه،2003م 157 و عزام،2005م 26 وفاهم، 2004م 61).

روشن کردن ارتباط میان متن غایب با متن حاضر دارای قوانین خاص خود است که قوانین بینامتنی گفته می‌شود این قوانین عبارتند از نفی جزئی«اجترار»، نفی متوازی«امتصاص» و نفی کلی«حوار»(عزام،2005م 118)، البته کشف این ارتباط از یک جهت نیازمند خوانش عمیق متون بوده و از طرفی دیگر هم خواننده بایستی اطلاعات وسیعی را دارا باشد تا بتواند موارد بینامتنی را در متن تشخیص دهد.

اما بینامتنی دینی که موضوع این پژوهش است منظور از آن تداخل متون دینی با متن اصلی است به گونه ­ای که این متون با ساختار اثر هنری هماهنگ بوده و هدف فکری یا هنری یا هردو را با هم ایفا کند. (الزغبی،2000م 37) البته نقاب(mask) شخصیت­های دینی را نیز می­توان در حیطه­ی بینامتنی دینی گنجاند كه در آن نویسنده با پنهان شدن در پشت شخصیت­های مورد نظر خود سعی می‌کند دیدگاه ­های خود را بیان کند.

در این پژوهش سعی بر این است با رویکردی نقدی به بررسی و تحلیل بینامتنی دینی در این دو رمان پرداخته شود. با تبیین موارد بینامتنی دینی و انواع آن در این دو اثر، میزان موفقیت نویسنده در بکارگیری بینامتنی دینی برای ایجاد درونمایه یا فکر مسلط بر داستان و چگونگی استفاده­ی وی از این امر در شخصیت پردازی، گفتگو و لحن داستان، مورد بررسی قرار گیرد.

1. بازتاب بینامتنی دینی در این دو رمان نجیب الكیلانی چگونه بوده است؟
2. نویسنده در این دو رمان بیشتر از کدام نوع بینامتنی بهره برده است؟
3. وی تا چه اندازه در بکارگیری بینامتنی دینی در راستای رسیدن به اهداف فکری و هنری خود موفق بوده است؟