. 113

5-2- طیف سنجی نمونه های صحرایی.. 114

5-3- نتایج حاصل از پردازش تحلیل مولفه های اصلی (PCA) 115

5-4- بررسی نتایج الگوریتم انطباق سیمای طیفی (SFF) 115

5-5- بررسی پتانسیل های معدنی و اقتصادی.. 117

5-5-1- نتایج حاصل از پردازش پالایش تطبیقی تنظیم کننده آمیخته (MTMF) 118

5-6- ارزیابی و درستی سنجی نتایج.. 118

5-7-1- گنبد نمکی های کرمستج و سیاه تاق.. 123

5-7-2- گنبد نمکی های کنار سیاه (کوه گچ) و جهانی.. 123

5-8- جمع بندی.. 125

5-9- پیشنهادات.. 127

  منابع و مأخذ

منابع فارسی.. 128

منابع انگلیسی.. 131

1-1-       کلیات

   سنجنده استر[1] محصول مشترک آمریکا[2] و ژاپن است که بر روی ماهواره ترا[3] قرار دارد و در سال 1999 به فضا پرتاب شد. این سنجنده نسبت به سنجنده­های چند طیفی[4] قدیمی­تر از توان تفکیک طیفی بالاتری برخوردار بوده و دارای توانایی بهتری در تمایز واحد­های سنگ­شناختی می­باشد (Fujisada,1995; Iwasaki et al., 2002). بنابراین با توجه به مطالعات انجام شده بر روی سنجنده استر و توانایی این سنجنده در بارزسازی واحد­های سنگی، در این پژوهش از داده ­های این سنجنده برای بارزسازی، تفکیک واحد­های سنگ­شناختی و پتانسیل­یابی استفاده شد.

ته نشین شدن رسوبات تبخیری در ادوار گذشته، لایه ­های ضعیفی از نمک را به وجود آورده است که هم اکنون در اعماق زمین قرار دارد. صعود نمک منجر به ایجاد یک برآمدگی در سطح زمین شده و نهایتا˝ زمین را می­شکافد و کوه­هایی از نمک به صورت گنبد­نمکی بر روی زمین ظاهر می­ شود. ایران از نظر رسوبات تبخیری بسیار غنی است و بهترین نمونه­های گنبد­های نمکی شناخته شده در دنیا مربوط به جنوب ایران و خلیج فارس است (شکل1-1). تعدادی گنبد نیز در جنوب استان سمنان و کرمان وجود دارد که از دریاهای عظیم ولی کم عمق تشکیل شده و اکنون در چندین کیلومتری عمق زمین مدفون هستند (صمدیان،1369) . در این تحقیق سعی می­ شود با بهره گرفتن از داده ­های فروسرخ بازتابی استر به تحلیل و نقشه­ برداری سنگ­شناختی گنبدنمکی دهکویه لار پرداخته و پتانسیل­های معدنی آن معرفی شوند.

شکل1-1- توزیع گنبد­های نمکی جنوب ایران و زاگرس (www.ngdir.ir).

1-2- طرح موضوع تحقیق و اهمیت آن

به طور کلی برجستگی­هایی که توسط نمک به علت حرکات و بالا آمدن آن ایجاد می­گردد، گنبد­نمکی[5] نامیده می­ شود. همچنین گنبد­های نمکی حاوی کانی­های باارزشی هستند که می­توانند نقش قابل توجهی در صنعت داشته باشند. از جمله منابع اقتصادی با ارزش در گنبد­های نمکی، کانی هالیت یا نمک طعام است که در بسیاری از صنایع شیمیایی، دارویی و غذایی به میزان بسیار زیاد کاربرد دارد. از ترکیبات و ناخالصی­های مهم همراه با گنبد­های نمکی می­توان به گوگرد، گچ، هماتیت، پتاس، خاک سرخ وغیره اشاره کرد. بخشی از ذخیره­های نفتی و گازی دنیا در ارتباط با گنبد­های نمکی هستند. این ذخایر در اثر مهاجرت هیدروکربن برای پر کردن خلل و فرج ناشی از ایجاد

خرید اینترنتی فایل متن کامل :

 

 

 تاقدیس­های زیرزمینی که همرا با حرکات نمکی است ایجاد می­شوند. گنبد­های نمکی از نظر زیست محیطی نیز حائز اهمیت هستند و به دلیل شوری بالای خود می­توانند باعث کاهش کیفیت آب­های سطحی و آبخوان­های کارستی مجاور شوند. علم دور سنجی با تشخیص محل گنبد­نمکی مورد مطالعه و واحد­های سنگ­شناختی آن می ­تواند گام موثری در شناخت بهتر آن بردارد. در این تحقیق با بهره گرفتن از فناوری سنجش از دور، ویژگی­های طیفی انواع واحد­های سنگی گنبد­نمکی دهکویه لار واقع در جنوب استان فارس مطالعه و پس از اجرا کردن این ویژگی­ها بر روی داده ­های استر، نتایج آن به صورت تحلیل سنگ­شناختی ارائه خواهد شد.

1-3- هدف از تحقیق

در این پژوهش از داده ­های سنجنده استر مربوط به منطقه لارستان برای تحلیل سنگ­شناختی و پتانسیل­یابی معدنی گنبد­نمکی دهکویه استفاده شده تا با بررسی ویژگیهای سنگ­شناختی آن با بهره گرفتن از داده ­های  VNIR+SWIR سنجنده استر، به شناسایی ویژگی­های طیفی و بارزسازی دقیق­تر واحدهای سنگ­شناختی پرداخته، آنها را براین اساس رده­بندی کرده و سپس این ویژگی­ها را برای تشخیص و معرفی اندیس­­های معدنی گنبد بکار بریم. در نهایت با تحلیل نتایج پردازش­های انجام شده، یک نقشه زمین­ شناسی از منطقه ارائه خواهد شد.

1-4- موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه

گنبد نمکی دهکویه (سینه سفید) از نظر جغرافیایی بخشی از شهرستان لارستان در جنوب استان فارس می­باشد که در فاصله 320 کیلومتری جنوب شیراز و 27 کیلومتری شمال­شرق لار واقع است ( شکل 1-2 ).

شکل 1-2- موقعیت گنبدنمکی دهکویه در ایران.

 این عارضه طبیعی از نظرموقعیت جغرافیایی محدوده­ای بین طول­54 درجه و 28 دقیقه و 16 ثانیه شرقی و عرض 27 درجه و 54 دقیقه و30 ثانیه شمالی را به خود اختصاص داده است و قابلیت دسترسی به آن از طریق مسیر شیراز – جهرم – دهکویه و جاده خاکی با طول تقریبی 61/3 کیلومتراست که این مسیر نزدیک­ترین راه دسترسی به گنبدنمکی دهکویه می­باشد. علاوه بر این مسیر، یک جاده خاکی دیگر با طول تقریبی 11 کیلومتر وجود دارد که از روستای دهکویه می­­گذرد. شکل ظاهری گنبد تقریبا˝ لوبیایی، که قطر بزرگ آن با روند شمال غرب – جنوب شرق 11 کیلومتر و قطر کوچک آن به طور متوسط نزدیک3 کیلومتر بوده و مساحتی نزدیک به  33 کیلومتر مربع را اشغال می­­کند. از نظرتوپوگرافی گنبد را می­توان به یک بخش مرتفع و دو بخش پست در نواحی غربی و شرقی تقسیم کرد که بخش مرتفع مرکز اولیه برونزدگی گنبد می­باشد. قسمت ­های پست در نواحی غربی و شرقی یکسان نمی ­باشد و قسمت غربی تقریبا˝ کمتر از یک سوم قسمت شرقی می­باشد.

گنبد نمکی دهکویه از شمال به رسوبات کواترنری، سازند آسماری– جهرم (ائوسن آغازین – میوسن آغازین)، عضو چمپه (میوسن پایینی) و عضو مول از سازند گچساران (میوسن بالایی)، از جنوب به عضو چمپه و مول، عضو گوری از سازند میشان (میوسن میانی-بالایی)، رسوبات  کواترنری و سازند آغاجاری (میوسن پایانی – پلیوسن پایانی)، از غرب به رسوبات کواترنری و از جنوب شرقی با سازند بختیاری در تماس می­باشد.

1-4-1- مسیرهای دسترسی به دهکویه

– مسیر شیراز- جهرم- دهکویه: این مسیر نزدیک­ترین راه دسترسی به دهکویه است.

– سایر مسیرها: مسیرهای فرعی دیگر مانند (لار- اوز- دنگز- دهکویه) و مسیر شیراز- جهرم- جویم- دنگز- دهکویه و مسیر داراب- دهکویه نیز وجود دارد که ارتباط منطقه با شهرهای دیگر را برقرار می­سازند (شکل 1-3).

شکل 1-3- راه های دسترسی به روستای دهکویه و شهر لار (اطلس راه ­های ایران،1387).

 1-4-2-  جغرافیای طبیعی روستای دهکویه

روستای دهکویه با 875 کیلومتر مربع مساحت در جنوب ایران قرار دارد. این روستا از جهات شمال و شمال شرقی و شمال غربی به شهرستان زرین دشت و بخش بنارویه، از غرب و جنوب به دهستان حومه و شهر گراش و از سمت غرب و جنوب غربی با دهستان بیدشهر و شهر اوز در ارتباط است.  

1-4-3- آب و هوای دهکویه

آب و هوای دهکویه مانند دیگر مناطق لارستان گرم و خشک است. در تابستان‌ دمای هوا تا ۴۸ درجه سانتی ­گراد نیز می‌رسد و در زمستان‌ها به ندرت دمای هوا به صفر یا زیر صفر می‌رسد و فقط چند روزی آب‌ها یخ می‌زنند. میزان بارندگی سالانه به طور متوسط ۲۰۰ میلی­متر می‌باشد که بیشتر آن در بین ماه‌های آبان تا اسفند می‌بارد و در فصل تابستان باران‌های موسمی می‌بارد که مردم به آن «چل پسینی» می‌گویند زیرا بیشتر روزها هوا ابری است و به صورت پراکنده باران می‌بارد. بر اساس آمار و اطلاعات اداره کل هواشناسی  از سال 1370 تا سال 1390 متوسط میزان دمای سالیانه 6/22 تا 3/24 و حداقل مطلق دما  8/3  تا 0/4 و حداکثر مطلق دما  45 تا  8/48  درجه سانتیگراد است. طی دوره 21 ساله مذکور متوسط دما حدود 4/22  متوسط حداقل دما حدود 6/1-  و متوسط حداکثر دما 19/46  درجه سانتیگراد است. در این مدت گرمترین ماه سال تیر و به ندرت مرداد و سردترین ماه به طور عمده دی یا بهمن ماه بوده است.